کودکی که در سالهای نخستین زندگی‌اش با مطالعه همراه می‌شود و کتاب برایش تبدیل به یاری مهربان می‌گردد و تجربه عضویت در کتابخانه را از سر می‌گذراند تردیدی نیست که در بزرگسالی نیز از کتاب جدا نخواهد شد. اکسیر سرنوشت‌ساز کتاب، کتابخانه و کتابدار در زمانه ما همان امدادگرانی هستند که می‌توان با استمداد به آنها پیوند نافرخنده کودک و ابزارآلات تکنولوژیک را حساب شده‌تر بازتعریف کرد. 

شاید برای ما کتابداران کمی عجیب به نظر برسد اما هنوز خانواده‌هایی هستند که از وجود بخش‌های ویژه کودکان در کتابخانه‌های عمومی آگاه نیستند. برخی از آنها در نخستین مواجهه شان با این بخش ابراز می‌کنند که حتی فکرش را هم نمی‌کردند که در نسل جدید کتابخانه‌های عمومی چنین بخشی حیات داشته باشد. 

با تجربه موفقی که در سه سال اخیر در بخش کودک بدست آورده‌ایم، برنامه‌هایی برگزار کردیم که گاه حتی خودمان نیز گمان اجرایی شدن و استقبالش را نمی‌کردیم. سال ۹۵ با افزایش عضویت کودکان در کتابخانه همراه بود و همه چیز آنقدر خوب پیش رفت که اعضای کودک نیز با شوقی زایدالوصف با ما و برنامه‌های کتابخانه همراه می‌شدند. مرور آمار امانت کتاب در کتابخانه در برخی ماه‌ها از برابری میزان امانت کتاب در میان کودکان و بزرگسالان خبر می‌داد. با تکاپو و رونقی که بخش‌های کودک یافته‌اند می‌توان امیدوار بود تا ۱۰ سال آینده نسلی کتابخوان از طریق کتابخانه‌های عمومی تربیت شوند. 

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز با درکی صحیح از اهمیت این بخش در سال ۱۳۹۵ با برگزاری دوره‌های‌ آموزشی ویژه ارزش و عیار گرانسنگی به کتابداران این بخش در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور هدیه کرد و باعث شد کتابداران کودک انرژی بسیار زیادی بگیرند و در کنار بازخوردهای مثبتِ روزانه‌ای که در محیط کتابخانه دریافت می‌کردند با انرژی و تلاشی مضاعف در این بخش‌ها فعالیت کنند.

کار با کودک مملو است از تبلور احساسات شگرف در میان کتابداران این بخش. کودکی ۵ ساله و معلول که مشکلاتی را در تکلم نیز داشت در بخش کودک کتابخانه امام محمدباقر(ع) عضو بود. بر حسب وظیفه گه گاه به والدین او که به همراهش به کتابخانه می‌آمدند راهنمایی‌هایی در حوزه‌های آموزشی مرتبط می‌کردم. وقتی پس از مدتی که بنا به دلیلی در کتابخانه نبودم به سرکار بازگشتم متوجه شدم در غیاب من او برایم شکلات می‌آورده و به تعبیری سراغم را با زبان بی زبانی می‌گرفته است. در تجربه‌ای دیگر نیز قرار بر برگزاری یک مسابقه نقاشی ویژه اعضاء در کتابخانه بود. روز مسابقه اما با جمعیتی بسیار زیاد که عمدتاً از میان کودکان غیر عضو بودند مواجه شدیم. در حالی که بسیار متعجب شده بودیم، متوجه شدیم یکی از اعضای کودک از طرف خود، همکلاسی‌هایش را برای شرکت در این مراسم دعوت کرده و به نوعی کار اطلاع‌رسانی برگزاری این مسابقه را در مدرسه محل تحصیلش انجام داده است. چنین معصومیت و همراهی را فقط در وجود کودکان می‌توان یافت. زیستن و کار در کنار چنین فرشتگانی با چنین احساساتِ سرشار از مهربانی همیشه حیرت‌انگیز است. من به خاطر آمدن به کتابخانه و افتخار همراهی با کودکان از خداوند بزرگ تا ابد سپاسگزارم.

با تمام این تعاریف اما جلب اعتماد کودکان و ترغیب آنها به مطالعه کار چندان آسانی نیز نیست. یکی از نکاتی که همیشه سعی می‌کنیم آن را انجام دهیم ایجاد میل به کتاب با استفاده از بازی‌های فکری، نقاشی و تمهیداتی از این دست است. حتی گاهی پیش آمده که در برگزاری نشست‌های کتاب‌خوان بسیاری از آنها در طول نشست خسته می‌شوند و برای رفتن بی‌تابی می‌کنند؛ به همین خاطر سعی کردیم با انتخاب کتاب‌هایی که ویژگی‌های جالب توجهی مثل طنز بودن دارند، اشتیاق را در آنها تقویت کنیم. 

برای کودکان شنیدن قصه همیشه جذاب است. به دلیل نبود توانایی در خواندن کتاب، آنها همیشه از شنیدن قصه‌هایی که از دیگران می‌شوند واکنش مثبت نشان می‌دهند. یکی دیگر از روش‌هایی که می‌توان قصه‌گویی از منظری دیگر را به آنها نشان داد نمایش فیلم‌های مناسب سن آنها و پویانمایی‌ است که ما در سالی که گذشت این کار را با نمایش فیلم «شاهزاده روم» برای بیش از ۱۰۰ نفر از کودکان کتابخانه انجام دادیم که با استقبال بسیار خوبی از سوی آنها و خانواده‌هایشان همراه بود. 

هیچ وقت احساس نکرده و نمی‌کنم که کار در بخش کودک ارزش کمتری از سایر بخش‌های کتابخانه دارد بلکه برعکس نشاندن یک لبخند یا معرفی یک کتاب به آنها گرانبهاترین چیزی است که در دنیا می‌توانم بدست بیاورم. 

سال ۱۳۹۵ سالی با تجربیات بی‌نظیر و اجرای برنامه‌های خلاقانه؛ همکاری با مدارس، بهزیستی و ارگان‌های مختلف و قدرت عمل‌هایی بیشتر از همیشه به همراه داشت.

سمیه رستمی‌اصل 

کتابدار بخش کودک کتابخانه عمومی امام محمد باقر(ع) نظرآباد استان البرز